Wat is maculadegeneratie?

Maculadegeneratie (afgekort: MD) is een ernstige oogaandoening waarbij het zicht steeds verder afneemt. Dit heeft alles te maken met de macula. De macula wordt ook wel ‘gele vlek’ genoemd en bevindt zich in het midden van het netvlies. In het netvlies macula bevinden zich staafjes en kegeltjes die een essentiële rol spelen bij het omzetten van licht in beeld. In de macula bevinden zich vooral veel kegeltjes. Bij mensen met maculadegeneratie sterven die kegeltjes langzaam af, waardoor het zicht in het midden van het blikveld wazig wordt. In veel gevallen blijft het beeld eromheen goed. Het proces waarbij de kegeltjes afsterven verloopt traag en in de meeste gevallen leidt maculadegeneratie niet tot blindheid. 

Welke soorten maculadegeneratie bestaan er?

Er bestaan diverse soorten maculadegeneratie, namelijk:

• Droge maculadegeneratie. In dit geval raakt het netvlies beschadigd door een ophoping van afvalstoffen achter het netvlies, waardoor het netvlies langzaam afsterft. Droge maculadegeneratie verloopt traag en treedt bijna altijd op in beide ogen. Deze vorm van maculadegeneratie komt vaker voor dan natte maculadegeneratie (ongeveer 80% van de gevallen) en kan overgaan in natte maculadegeneratie. 

• Natte maculadegeneratie. In dit geval groeien er abnormale bloedvaatjes in de macula die snel bloeden en vet, vocht en eiwitten lekken. Hierdoor raken de kegeltjes in de macula beschadigd. Natte maculadegeneratie ontstaat meestal eerst in één oog, en later pas in het andere oog. 

• Juveniele maculadegeneratie. In dit geval gaat het niet om de achteruitgang van een gezonde macula, maar om een macula die door een aangeboren afwijking niet goed is ontwikkeld. Deze vorm van maculadegeneratie ontstaat in veel gevallen tussen het tiende en dertigste levensjaar. 

• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Maculadegeneratie komt vrijwel uitsluitend voor bij mensen ouder dan vijftig jaar. Daarom spreken we ook wel van leeftijdsgebonden maculadegeneratie. 

Wat zijn de symptomen van maculadegeneratie?

Dit zijn de symptomen van maculadegeneratie:

• Wazig zien. 

• Minder goed contrast zien. 

• Kleuren worden minder helder. 

• Rechte lijnen worden krom. 

• Een wazige grijze of zwarte vlek zien. 

De symptomen wisselen per persoon, maar ze hebben allemaal te maken met achteruitgang van het (centrale) zicht. Een klein deel van de mensen met maculadegeneratie krijgt het Charles Bonnet syndroom, waarbij ze dingen gaan zien die er in werkelijkheid niet zijn. 

Wat is de oorzaak van maculadegeneratie?

In veel gevallen is de precieze oorzaak van maculadegeneratie niet duidelijk. We weten wel dat er bepaalde risicofactoren zijn die de kans op het krijgen van maculadegeneratie vergroten, namelijk: 

• Leeftijd. Maculadegeneratie komt vrijwel uitsluitend voor bij mensen ouder dan vijftig jaar. Daarom spreken we ook wel van leeftijdsgebonden maculadegeneratie. 

• Erfelijkheid. Als maculadegeneratie voorkomt in jouw familie, dan is de kans groter dat jij het ook krijgt. 

• Roken. Mensen die een pakje sigaretten per dag roken, hebben ongeveer vijf keer meer kans op het krijgen van maculadegeneratie. 

• Alcohol en verzadigde vetten. Alcohol en verzadigde vetten zijn slecht voor je bloedvaten, óók voor de bloedvaatjes in je ogen. 

• Zonlicht. Overmatige en onbeschermde blootstelling van de ogen aan zonlicht vergroot de kans op het krijgen van maculadegeneratie. 

• Geslacht. Maculadegeneratie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vooral bij vrouwen vanaf 75 jaar neemt de kans op maculadegeneratie snel toe, vanwege de afname van het vrouwelijk hormoon oestrogeen. 

• Oog- en huidskleur. Mensen met blauwe ogen en een blanke huid lopen meer risico op het krijgen van maculadegeneratie. 

Hoe ziet de behandeling van maculadegeneratie eruit?

Droge maculadegeneratie kan helaas niet (goed) behandeld worden. Wel is het zo dat voedingsmiddelen met bepaalde antioxidanten (luteïne en zeaxanthine) en supplementen het proces kunnen vertragen en de kans op maculadegeneratie zelfs kunnen verkleinen. Deze antioxidanten vind je in vrijwel alle soorten groente en fruit. 

Natte maculadegeneratie kan gelukkig wel behandeld worden. Hierbij is vroege opsporing erg belangrijk, want zicht dat al is verdwenen, kan niet meer volledig hersteld worden. De achteruitgang van het zicht kan door middel van behandeling wel tot stilstand worden gebracht. Natte maculadegeneratie kan op twee manieren behandeld worden:

• Injecties in het oog. Op deze manier wordt de groei van nieuwe bloedvaatjes geremd. Bij veel mensen gaat het zicht gedurende de eerste jaren na deze behandeling niet verder achteruit. Bij een klein deel wordt het zicht zelfs beter dan voor de behandeling. Na een paar jaar is het zicht weer hetzelfde als vóór de behandeling. Deze behandeling heeft dus enkel op de korte termijn effect. 

• Photodynamische therapie (PDT). Bij deze behandeling wordt eerst een medicijn in het oog geïnjecteerd, waardoor de bloedvaatjes dichtslibben. Daarna worden de bloedvaatjes behandeld met een laser. Helaas komt maar een klein deel van de mensen met maculadegeneratie in aanmerking voor deze behandeling en het effect ervan is gering. 

Laat je ogen controleren

Vermoed jij dat je maculadegeneratie hebt? Kom dan langs en laat je ogen controleren door een van onze erkende opticiens en optometristen.

Maak een afspraak